Oliwka europejska

Nazwa polska: Oliwka europejska

Nazwa łacińska: Olea europaea

Rodzina: Oliwkowate - Oleaceae

Pochodzenie: Basen Morza Śródziemnego, Iran, Irak

Oliwka europejska jest wiecznie zielonym, niezbyt wysokim drzewem, czasami krzewem. Osiąga wysokość do 12m. Pień jest zazwyczaj krzywy i sękowaty, szczególnie u starszych egzemplarzy, obfitujący w liczne odrosty. Drzewo ma przewisające gałęzie i jasną korę. Liście są małe, całobrzegie, szerokolancetowate do podłużnie owalnych, krótkoogonkowe. Z wierzchu ciemnozielone, spodem srebrzysto-popielate, pokryte podobnie jak gałązki włoskami. Ulistnienie jest naprzeciwległe. Na roślinie liście utrzymują się od 2 do 3 lat. Kwiaty zebrane w 10 do 40 kwiatowe wiechy. Kwiaty pachnące, małe. Owocem jest podobny do śliwki pestkowiec o długości do 3,5cm. Przed dojrzeniem ma barwę szarozieloną, po dojrzeniu niebieskawoczarną. Pestka jest brązowa, bruzdkowana. Zarówno mezokarp, jak i pestka, zawiera tłuszcz.

Oliwka europejska jest rośliną bardzo długowieczną, może żyć nawet 1000 lat. W Izraelu kwitnie od kwietnia do maja. Zaczyna owocować już w wieku 4-5 lat, a największą wydajność osiąga w wieku 30-40 lat, owocuje do końca swojego życia. Roślina niewymagająca, rośnie i owocuje nawet na jałowych, kamienistych glebach na stokach wzgórz i gór. Możliwość przetrwania w klimacie ciepłym, na terenach o małych opadach, często w warunkach półpustynnych, zawdzięcza bardzo silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu.

Roślina ma szereg zastosowań. Owoce są jadalne nawet na surowo, są one jednak nietrwałe, stąd konserwuje się je solą, solanką, suszy, marynuje w occie lub kwasie mlekowym. Przed konserwacją często są drylowane, a w miejsce pestki nadziewane kaparami, papryką, anchois, czosnkiem, migdałami i serem. Najważniejszym zastosowaniem oliwek jest otrzymywanie oleju zwanego oliwą. Na ten cel przeznacza się około 80% światowych zbiorów oliwek. Najlepsze rodzaje oliwy są używane jako doskonały tłuszcz spożywczy. Gorsze gatunki oliwy są wykorzystywane do produkcji mydeł i w przemyśle kosmetycznym. Oliwa z oliwek stosowana jest do mycia wrażliwej cery i ochrony suchej i wiotczejącej, zarówno w stanie nieprzetworzonym jak i w maseczkach, kremach i innych kosmetykach. Drewno oliwki jest średnio trwałe, łatwe do polerowania, dość trudno łupliwe, nadające się do obróbki wszystkimi rodzajami narzędzi, szczególnie zaś do skrawania. Stosowane jest w snycerstwie, rzeźbiarstwie, do wyrobów tokarskich i frezowanych. W pierwszej Świątyni Jerozolimskiej wyrzeźbiono z niego np. cheruby (1 Krl 6,23-25) i inne przedmioty stolarskie (1 Krl 6,31-34).

Gorsze gatunki oliwy są wykorzystywane jako materiał opałowy. W czasach biblijnych oliwa była na co dzień używana jako źródło światła w lampkach oliwnych (Mt 25,1-9), oraz w świeczniku w Świątyni Jerozolimskiej (Wj 27,20). Oliwka jest uprawiana jako roślina ozdobna. Nadaje się do uprawy również jako roślina pokojowa w formie bonsai.

Exotische Welt
der Pflanzen

Pflanzenwelt
im Palmenhaus